1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη
| Μέτρα Κων/νου | Το Βυζάντιο συνδέει την ύπαρξή του με το έργο του ρωμαίου αυτοκράτορα Κων-σταντίνου Α΄. Ο μεγάλος αυτός ηγέτης, για να ανορθώσει το κράτος που κλονιζόταν, πήρε τα ακόλουθα μέτρα: Ίδρυσε ένα νέο διοικητικό κέντρο στην Ανατολή, την Κωνσταντινού-πολη. Αναγνώρισε το δικαίωμα άσκησης της χριστιανικής λατρείας. Καθιέρωσε στη διοί-κηση τη διάκριση της πολιτικής από τη στρατιωτική εξουσία. Έκοψε και έθεσε σε κυκλοφο-ρία ένα πολύ σταθερό χρυσό νόμισμα. |
| α. Ίδρυση Κωνσταντινούπολης | Όταν ο Κωνσταντίνος νίκησε τον Λικίνιο, αύγουστο του ανα-τολικού τμήματος του κράτους και έμεινε μονοκράτορας (324), αποφάσισε να ιδρύσει ένα νέο διοικητικό κέντρο στη θέση του αρχαίου Βυζαντίου, πόλης που είχε μοναδική γεωπολιτική θέση, αφού βρισκόταν στο σταυροδρόμι της Ασίας και της Ευρώπης, του Ευξείνου Πόντου και της Μεσογείου, και μεγάλη εμπορική σημασία. |
| Λόγοι μεταφοράς της πρωτεύουσας | Η απόφαση αυτή υπαγορεύ-τηκε από τους ακόλουθους κυρίως λόγους: Η Ανατολή διέθετε, σε αντίθεση με τη Δύση, ακμαίο πληθυσμό και οικονομία.Οι Χριστιανοί, στους οποίους ο Κωνσταντίνος Α΄ στηρίχτηκε πολιτικά, ήταν πολυπληθέστεροι στην Ανα-τολή.Οι μεγάλες πόλεις της Ανατολής υπέφεραν από θρη-σκευτικές συγκρούσεις. Από το Βυζάντιο μπορούσε να απο-κρούσει ευκολότερα τους Γότθους (στον Δούναβη) και τους Πέρσες (στον Ευφράτη). |
| Έργα μέσα στην πόλη | Ο αυτοκράτορας ανοικοδό-μησε το Βυζάντιο σύμφωνα με το ρυμοτομικό σχέδιο της Ρώμης. Προίκισε την πόλη με νέα τείχη, επιβλητικές λεωφό-ρους και το φόρουμ (πλατεία) του Κωνσταντίνου.Τη στόλισε με λαμπρά έργα τέχνης, α. το Ιερόν Παλάτιον, β. το κτίριο της Συγκλήτου και γ. άλλα δημόσια κτίρια: εκκλη-σίες, λουτρά και δεξαμενές. |
| εγκαίνια | Στις 11 Μαΐου 330 ολοκλη-ρώθηκε η πρώτη φάση των εργασιών και τελέστηκαν τα εγκαίνια της πόλης, η οποία έλαβε το όνομα του ιδρυτή της (Κωνσταντινούπολη). Έκτοτε και για αιώνες την ημέρα αυτή γιορτάζονταν τα γενέθλιά της. |
| ανάπτυξη | Η Κωνσταντινούπολη ή Νέα Ρώμη βαθμιαία απέκτησε χαρα-κτηριστικά χριστιανικής πό-λης, αφού οικοδομήθηκαν εκεί πολλές εκκλησίες. Παράλληλα η πόλη αναπτύχθηκε ραγδαία: στις αρχές του 5ου αι. ο πλη-θυσμός της είχε αυξηθεί σε 150.000 ψυχές περίπου, ενώ στα χρόνια του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α΄ (527-565) αρι-θμούσε 300.000 κατοίκους, σύμφωνα με τους μετριότε-ρους υπολογισμούς. Έτσι η Νέα Ρώμη, μέσα σε δύο αιώνες ξεπέρασε το πρότυπό της, δηλαδή την Παλαιά Ρώμη. |
| β. Θρησκευτική πολιτική | Οι οπαδοί του Χριστιανισμού συγκροτούσαν τη δυναμικότε-ρη πληθυσμιακή ομάδα της Ανατολής. Η νέα αυτή θρησκεία φαινόταν ότι μπορούσε να απο-καταστήσει την κλονισμένη ενότητα του Ρωμαϊκού Κρά-τους. Για το λόγο αυτό ο Κων-σταντίνος έδειξε ευνοϊκή στάση προς τον Χριστιανισμό. Συγκεκριμένα μετά τη νίκη του επί του Μαξεντίου (312) μετέ-φερε το μονόγραμμα του Χριστού (Χριστόγραμμα), σημα-ντικό χριστιανικό σύμβολο, από τη στρατιωτική σημαία (λάβα-ρον) στα νομίσματά του και εξέδωσε νόμους ευνοϊκούς για τους Χριστιανούς. Πάντως η σθεναρή αντίσταση των οπα-δών της αρχαίας θρησκείας που εντοπίζονται τόσο στην Ανατο-λή όσο και στη Δύση, ιδίως στους κόλπους της συγκλητι-κής αριστοκρατίας της Ρώμης, δεν επέτρεψε στον Κωνσταντί-νο να υιοθετήσει μια καθαρή θρησκευτική στάση ως το τέλος της ζωής του. |
| Διάταγμα των Μεδιολάνων | Το Διάταγμα των Μεδιολά-νων που βασίστηκε σε συμφωνία του Κωνσταντίνου και του Λικίνιου (313), ανα-γνώρισε στους Χριστιανούς ελευθερία άσκησης της λατρείας τους και έτσι εξίσωσε τα δικαιώματά τους με αυτά των άλλων θρησκειών του Ρωμαϊκού Κράτους. Οι διωγμοί Χριστιανών πάντως έπαυσαν εντελώς, μόνο όταν ο Κωνστα-ντίνος έγινε μονοκράτορας στο Ρωμαϊκό Κράτος (324). |
| Α’ Οικουμενική Σύνοδος | Ένα χρόνο αργότερα (325) ο Κωνσταντίνος συγκάλεσε στη Νίκαια της Βιθυνίας σύνοδο (συνέδριο) επισκόπων απ’ όλες τις επαρχίες του Οικουμενικού Ρωμαϊκού Κράτους· γι’ αυτό η σύνοδος ονομάστηκε οικουμε-νική. Η Α’ Οικουμενική Σύνο-δος διατύπωσε τη διδασκαλία της Εκκλησίας έναντι των αιρέσεων που είχαν ήδη εμφα-νισθεί. Έκτοτε έγιναν πολλές τέτοιες σύνοδοι. Η σύγκλησή τους είχε σκοπό την ειρήνευση της Εκκλησίας και, κατ’ επέκτα-ση την ειρήνευση της αυτοκρα-τορίας. |
| Α’ Οικουμενική Σύνοδος | Ένα χρόνο αργότερα (325) ο Κωνσταντίνος συγκάλεσε στη Νίκαια της Βιθυνίας σύνοδο (συνέδριο) επισκόπων απ’ όλες τις επαρχίες του Οικουμενικού Ρωμαϊκού Κράτους· γι’ αυτό η σύνοδος ονομάστηκε οικουμε-νική. Η Α’ Οικουμενική Σύνο-δος διατύπωσε τη διδασκαλία της Εκκλησίας έναντι των αιρέσεων που είχαν ήδη εμφα-νισθεί. Έκτοτε έγιναν πολλές τέτοιες σύνοδοι. Η σύγκλησή τους είχε σκοπό την ειρήνευση της Εκκλησίας και, κατ’ επέκτα-ση την ειρήνευση της αυτοκρα-τορίας. |
the first Christian emperor of the Roman Empire. We look at Constantine’s conversion at the Battle of Milvian Bridge, his attempts to bring
Christian faith to Rome, and the complex nature of Constantine’s faith.
